نکات تغذیه ای در کم خونی | رژیم درمانی | متخصص تغذیه بالینی


اهمیت به نکات تغذیه ای در کم خونی می تواند در پیشگیری و درمان این عارضه مفید باشد. کم خونی اختلال شایعی است که در آن گلبول های قرمز سالم ، به تعداد کافی برای حمل اکسیژن به بافت های بدن وجود ندارد. كمبود آهن و كم خوني ناشي از آن ، از مشكلات عمده تغذيه اي و بهداشتي در ایران است. این مشکل به ویژه در کودکان و زنان در سنین باروری مشاهده می شود. كمبود آهن در تمام مراحل زندگي مي تواند عوارضی از جمله كاهش قدرت ادراک و يادگيري داشته باشد که بسته به میزان کمبود ، شدت متفاوتی دارد. برای درمان کم خونی ، ابتدا باید علت آن مشخص شود. در صورت کمبود دریافت مواد مغذی مانند آهن ، تصحیح و تکمیل دریافت غذایی از گزینه های مکمل درمان محسوب می شود. عمده ترین منابع غذايي حاوی آهن‌ عبارتند از جگر ، قلوه ، گوشت قرمز ، مرغ ، ماهي و زرده تخم‌ مرغ از منابع گیاهی سبزي‌هاي داراي برگ سبز تيره مانند جعفري ، اسفناج و حبوبات ، مثل عدس و لوبيا نیز حاوی مقادیر مناسبی از آهن هستند. در ادامه این مقاله از دکتر مهدی شادنوش ، بهترین متخصص تغذیه در تهران ، اطلاعات مفیدی درمورد نکات تغذیه ای در کم خونی خواهید یافت. 

نکات تغذیه ای در کم خونی

 

دلایل ایجاد کم خونی

در متن نکات تغذیه ای در کم خونی می توان دلایل پیدایش این بیماری را به شرح زیر دانست :

  • نارسایی کمبود آهن : شایع ترین علت کم خونی ، در اثر کمبود آهن است ، که این نارسایی بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد. مغز استخوان برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی ، بدن شما نمی تواند هموگلوبین کافی ، برای گلبول های قرمز تولید کند.
  • کم خونی در شرایط خاص : این نوع کم خونی در بسیاری از زنان باردار دیده می شود. همچنین به دلیل از دست دادن خون ، مانند خونریزی شدید قاعدگی ، زخم ، سرطان و استفاده منظم از برخی داروهای مسکن بدون نسخه ، به خصوص آسپرین ، ایجاد می شود.
  • کمبود ویتامین : بدن علاوه بر آهن ، به فولیک اسید و ویتامین B-12 نیاز دارد ، تا گلبول های قرمز ، خون کافی تولید کنند. رژیم غذایی فاقد این ویتامین و سایر مواد مغذی اصلی ، می تواند باعث کاهش تولید گلبول های قرمز شود. همچنین ، در برخی از افرادی که به میزان کافی B-12 مصرف نمی کنند ، بدن قادر به جذب ویتامین کافی نیست و می تواند ، منجر به کم خونی ناشی از کمبود ویتامین شود ، که به عنوان کم خونی مخرب شناخته می شود.

 

انواع کم خونی :

  1. کم خونی التهابی : برخی بیماری ها مانند سرطان ، ایدز ، روماتیسم ، بیماری های کلیوی ، بیماری التهاب روده و سایر بیماری های التهابی حاد یا مزمن ، می توانند در تولید گلبول های قرمز خون تداخل ایجاد کنند.
  2. کم خونی آپلاستیک : این کم خونی نادر و تهدید کننده زندگی ، زمانی اتفاق می افتد که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نکند. علل کم خونی آپلاستیک شامل عفونت ها ، داروهای خاص ، بیماری های خود ایمنی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی ، است. که می توان با رعایت نکات تغذیه ای در کم خونی این حالت را کنترل کرد.
  3. کم خونی همراه با بیماری مغز استخوان : انواع بیماری ها مانند سرطان خون و میلوفیبروز می توانند ، با تأثیر بر تولید خون در مغز استخوان باعث کم خونی شوند. اثرات این نوع سرطان و اختلالات شبه سرطان از خفیف تا تهدید کننده زندگی ، متفاوت است. میلوفیبروز نوعی سرطان مغز استخوان است ، که در تولید طبیعی سلول های خونی تداخل می کند.
  4. کم خونی همولیتیک : زمانی ایجاد می شود که گلبول های قرمز ، با سرعت بیش از حد تخریب شوند. برخی بیماری های خونی ، تخریب گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد.
  5. کم خونی سلول داسی شکل : این بیماری ارثی و گاهی اوقات جدی است. علت آن ، نوعی نارسایی در هموگلوبین است که سلول های قرمز خون را ، به شکل هلال (داس) غیرطبیعی تبدیل می کند. گلبول های نامنظم خون زودرس می میرند و در نتیجه ، کمبود مزمن گلبول های قرمز ایجاد می شود.

ادامه نکات تغذیه ای در کم خونی

همچنين ميوه‌هاي خشك ( برگه‌ها ) بخصوص برگه زردآلو، انجير خشك، كشمش و دانه‌هاي روغني نیز حاوی مقادیر بالایی آهن هستند. البته باید توجه داشت بطور کلی جذب آهن از منابع گیاهی کمتر است. ويتامين C كه بطور طبيعي در ميوه ها و سبزي هاي تازه و خام وجود دارد موجب افزايش جذب آهن غذا از منابع گیاهی مي شو. دعلاوه بر مواد غذایی ذکر شده، از آنجا که بسیاری از انواع کم خونی در اثر کمبود سایر مواد مغذی مانند اسید فولیک و ویتامین B12 ایجاد می شوند منابع کافی این ریزمغذی ها نیز باید به میزان کافی دریافت شوند.

مهم ترين و شايع ترين علل بروز كمبود آهن مصرف ناكافي منابع غذايي حاوي آهن مانند انواع گوشت بويژه گوشت قرمز است كه منبع غني آهن قابل جذب مي باشد. همچنين عادات غذایی نامناسب مانند مصرف چاي همراه با غذا يا بلافاصله پس از غذا در بروز كمبود آهن موثر است. بعلاوه رفـتارهای غذايي خاص مانند استفاده منظم از انواع ساندويچ های آماده،‌ سوسيس، كالباس، پيتزا و تنقلات غذايي كم ارزش مانند چيپس، نوشابه، شكلات و پفك نیز افراد را در معرض خطر كمبود آهن قرار مي دهد؛ زيرا اين غذاها اغلب از نظر آهن فقيرند. مصرف نان هايي كه در تهيه آنها از جوش شيرين استفاده مي شود يكي ديگر از عوامل موثر در بروز كمبود آهن مي باشد.

نکات تغذیه ای در کم خونی

در زمینه استفاده از مکمل آهن در طی قاعدگی نظرات متفاوتی وجود دارد. مهم ترین نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که در صورت عدم ابتلا به کم خونی فقر آهن، دریافت بیش از حد این ماده و تجمع آن در بدن به علت خواص اکسیدانی آهن می تواند خطرات بالقوه ای مانند ابتلا به بیماری های قلبی و سرطان ها را باعث شود. WHO در سال 2011 گزارشی را منتشر کرد که در آن مصرف متناوب مکمل آهن در مناطقی از جهان که شیوع بالایی از نظر کم خونی فقر آهن دارند در زنان در سنین باروری توصیه شده بود. البته همان طور که ذکر شد توصیه به مصرف مکمل آهن از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و پس از آزمایش خون باید صورت بگیرد و در حالت معمول به منظور پیشگیری از کم خونی رعایت نکات توصیه شده کفایت می کند. در همه انواع کم خونی ها ، میزان هموگلوبین خون کاهش یافته و موجب کاهش میزان اکسیژن رسانی به مغز و بقیه اندام های بدن خواهد شد. از انواع کم خونی ها ، سه نوع آن بسیار رایج است. این سه نوع عبارتند از:

  1. کم خونی ناشی از فقر آهن
  2. کمبود اسید فولیک
  3. کمبود ویتامین B12

 

نکات تغذیه ای در کم خونی _ دکتر شادنوش

تفاوت کم خونی ناشی از فقر آهن با سایر کم خونی ها

در این حالت، علاوه بر اینکه سطح هموگلوبین خون کم می شود، سلول های خونی به خصوص گلبول های قرمز نیز کوچک خواهند شد.

کم خونی ناشی از ویتامین B12 و اسید فولیک به چه صورت است ؟

در این دو نوع کم خونی، هموگلوبین خون کاهش یافته و سلول های خونی بزرگ خواهند شد. راه تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن به کمک آزمایش ساده میسر است؛ این در حالی است که برای تشخیص کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 از کم خونی ناشی از کبود اسیدفولیک ، به انجام آزمایش های دقیق که تنها در آزمایشگاه های مجهز انجام می شود امکان پذیر است.

علائم ظاهری این سه نوع به چه صورت می باشد ؟

علائم هر سه نوع کم خونی تقریبا مثل هم هستند. علائمی چون رنگ پریدگی، خستگی زود هنگام و زیاد در طول روز. در افرادی که دچار کم خونی ناشی از فقر آهن هستند، کاهش قدرت حافظه کوتاه مدت نیز مشاهده می شود.

رژیم درمانی در این کم خونی ها به چه صورت است؟

به طور کلی مصرف بلند مدت از دارو های مرتبط برای انواع کم خونی توصیه نمی شود، اما استفاده کوتاه مدت از این دارو ها به کاهش علائم کم خونی شدید کمک خواهد کرد و پس از برطرف شدن حدودی آن، می توان رژیم غذایی مناسبی برای فرد در نظر گرفت. برای افرادی که مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن هستند مصرف روزانه 2تا 3 وعده از گوشت ها توصیه می شود. در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک مصرف روزانه یک تا دو وعده سبزی تازه، رژیم مناسبی است.

تاثیر تغذیه بر کم خونی طبق فرمایشات بهترین دکتر تهران 

آنمی یا کم خونی را می توان با استفاده از علل و علائم متعددی تشخیص داد. چیزی که همیشه باید به آن توجه داشت، نقش تغذیه در پیشگیری و مدیریت آنمی می باشد. برخی داروهای خاص و مشکلات سلامت مزمن، می تواند خطر رشد آنمی را افزایش دهد. پزشک به افراد دارای بیماری های مزمن در مدیریت تغذیه جهت پیشگیری از کمبود آهن و داشتن زندگی راحت تر، سالم تر و خوشحال تر کمک می کند.

علائم کم خونی

علائم کم خونی به علت آن وابسته است. اگر آنمی در اثر بیماری مزمن ایجاد شده باشد، می توان آن را با تست ها، شناسایی کرد. بر حسب علل آنمی، نشانگانی وجود دارد. این نشانگان در صورت وقوع، شامل موارد زیر می باشند :

  • خستگی
  • ضعف
  • پوست زرد یا رنگ پریده
  • ضربان قلب نامنظم
  • کوتاه شدن نفس
  • سرگیجه
  • درد قفسه سینه
  • دست و پاهای سرد
  • سردرد

 نکات تغذیه ای در کم خونی _ دکتر شادنوش

نکات تغذیه ای در کم خونی _ آنمی و بیماری های مزمن

هرچند انواع مختلفی از آنمی وجود دارد، این موقعیت زمانی رخ می دهد که شما از تعداد کافی گلبول های قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن در سراسر بدن خود برخوردار نباشید. آنمی می تواند نتیجه از دست رفتن خون، عوامل ژنتیک یا فاکتورهای دیگر باشد. بیماری های مزمن از قبیل اچ آی وی / ایدز ، سرطان ، رماتیسم مفاصل ، بیماری کرون و دیگر موارد ، می تواند خطر رشد آنمی را افزایش دهد. اگر بیماری مزمنی در شما تشخیص داده شده است ، از متخصص تغذیه خود در تهران در خصوص خطر افزایش ابتلا به آنمی سوال کنید.

اهمیت تست سطح آهن

اگر فکر می کنید آنمی دارید ، حتماً سطوح آهن خود را آزمایش کنید. مقدار آهن مورد نیاز هر فرد ، به جنسیت ، سن و فاکتورهای سلامت دیگر وابسته است. انجمن های سلامت ملی (NIH) توصیه می کنند که مردان روزانه به 8 میلی گرم آهن نیاز دارند. در زنان 19 تا 50 سا ل، مقدار آهن مورد نیاز ، 18 میلی گرم است. زنان 50 سال و بیشتر ، روزانه به 8 میلی گرم آهن ، نیاز دارند. مصرف مقدار آهن بیشتر یا کمتر از حد مورد نیاز ، می تواند به بروز مشکلات سلامت منجر شود.

دارو و مکمل های آهن

اگر آنمی در شما تشخیص داده شده است، مکمل ها و داروهایی برای کمک به مدیریت این مشکل ، برای شما تجویز می شود. همیشه داروهای تجویز شده را طبق دستور مصرف کنید. بدون مشورت با پزشک ، داروها یا مکمل های غذایی خود را تغییر ندهید.

تغذیه خوب برای پیشگیری از آنمی

آنمی می تواند بر حسب نوع آن تشخیص داده شده و فاکتورهای سلامت افراد، موقتی بوده یا بصورت یک مشکل دراز مدت بروز کند. در هر دو حالت ، تغذیه خوب بخش مهمی در پیشگیری و مدیریت آنمی می باشد. خوردن یک رژیم غذایی متوازن ، می تواند به پیشگیری از کمبود آهن کمک کند. اگر شما در معرض خطر رشد آنمی هستید ، با متخصص تغذیه خود در خصوص چگونگی دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن تان گفتگو کنید.

منابع آهن در غذاها

آهن یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در غذاهایی که روزمره مصرف می کنید ، یافت می شود. با این وجود ، اگر دچار کمبود آهن شده اید ، باید به سطح آهن در غذای خود ، توجه بیشتری داشته باشید. ببینید کدام غذاها دارای سطوح آهن هستند و آن ها گزینه انتخابی شما می باشند. غذاهای غنی از آهن بسیاری وجود دارند. بدن شما بخش عمده ای از آهن را از منابع گوشتی در مقایسه با منابع گیاهی جذب می کند. اگر با کمبود آهن مواجه شده اید، حتماً بوقلمون، مرغ و گوشت کم چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید. سبزیجات دارای برگ سبز تیره از قبیل بروکلی ، کلم پیچ و اسفناج ، دیگر مثال های رایج غذاهای غنی از آهن هستند. برخی غذاهای غنی از آهن که اغلب برای افزایش سطح آهن توصیه می شوند ، عبارتند از:

  1. گوشت گوساله
  2. گوشت گوسفند
  3. بوقلمون
  4. مرغ
  5. جگر
  6. تخم مرغ
  7. غذاهای دریایی
  8. نان و غلات
  9. میوه هایی از قبیل توت فرنگی، هندوانه، کشمش، خرما، انجیر، زردآلوی خشک شده، هلوی خشک شده
  10. لوبیا

از متخصص تغذیه خود در خصوص گزینه های غذایی غنی از آهن، سوال کنید.

نکات تغذیه ای در کم خونی _ دکتر اقبال نژاد

چه غذاهایی جذب آهن را بهبود می بخشند؟

علاوه بر نیاز به مصرف غذاهای غنی از آهن، دکتر شادنوش بهترین متخصص تغذیه در تهران ، مصرف غذاهایی که به جذب آهن کمک می کنند را به شما توصیه می کند. غذاهای حاوی ویتامین C، می تواند جذب آهن را افزایش دهد.  به دنبال راه های ساده برای ترکیب غذاهای غنی از آهن با منابع ویتامین C بگردید. برای مثال، اضافه کردن گوجه فرنگی و فلفل به سالاد کلم پیچ و اسفناج، یک وعده غذایی غنی از مواد مغذی را برای شما فراهم می آورد که به شما در مدیریت کردن آنمی کمک می کند. ویتامین E موجود در هویج ، سیب زمینی شیرین ، پرتقال و دیگر غذاهای رایج نیز می تواند به جذب آهن کمک کند.

چه غذاهایی در جذب آهن اختلال ایجاد می کنند؟

اگر چه خوردن غذاهای که حاوی آهن بالا هستند برای مدیریت کردن آنمی اهمیت دارد ، ولی آشنا بودن با غذاهایی که جذب آهن را محدود کرده یا متوقف می نمایند نیز حائز اهمیت است. کلسیم برای سلامت استخوان، از اهمیت بالایی برخوردار است، ولی این ماده می تواند در جذب آهن توسط بدن، اختلال ایجاد کند.

برخی نان های سبوس دار، غلات و حبوبات و محصولات سویا، دارای اسیدی بنام فیتات هستند. فیتات و اسید فیتیک ، می توان جذب آهن را کاهش دهد، بنابراین در خصوص محدود کردن اسید فیتیک در رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید. قهوه و چای، خصوصاً چای سیاه، می تواند جذب آهن را مسدود کند. بهتر است از نوشیدن این مواد در زمان خوردن وعده های غذایی، خودداری کنید. بهتر است چای یا قهوه خود را چند ساعت قبل یا بعد از وعده غذایی تان بنوشید. اگر کم خون هستید، از متخصص تغذیه در تهران بخواهید تا به شما در دریافت مواد مغذی لازم از رژیم غذایی تان کمک کند. دکتر تغذیه شما، غذاهایی را بر حسب نیازهای رژیمی منحصر بفرد شما توصیه کرده و غذاهایی که باید از آن ها اجتناب کنید را مشخص می نماید.



Source link