چاقی و لاغری از همان ابتدای زندگی در افراد قابل مشاهده است . گاهی مادران نگران کم بودن وزن کودکان خود هستند و گاهی نیز با استرس افزایش وزن زیاد کودکان به یک کارشناس تغذیه مراجعه می کنند .
برنامه غذایی در کودکان و بزرگسالان کاملا متفاوت است . یک متخصص تغذیه و رژیم درمانی می تواند در این زمینه به والدین کمک کند .
پس از دو سالگی، کودکان قابلیت خوردن انواع زیادی از غذاها را پیدا کرده اند. آنها می توانند همراه با سایر اعضای خانواده در وعده های غذایی شرکت کنند، هر چند در بعضی از غذاها برای پیشگیری از خفگی باید تغییرات خاصی داده شود. اما در حالیکه قادر به خوردن غذای بزرگسالان هستند، کودکان خردسال نیازهای تغذیه ای خاصی جدا از اعضای بزرگسال خانواده دارند. این نیازهای خاص ممکن است کاملا برای والدین روشن نباشد، اما کودکان، بزرگسالان کوچک نیستند و بنابراین عادات غذایی بزرگسالان ممکن است همیشه متناسب با نیازهای آنان نباشند. تفاوت اصلی بین نیازهای کودکان و بزرگسالان این است که بدن کودکان هنوز در حال رشد است، بنابراین به خصوص برای آنان مهم است که یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی داشته باشند. آنچه که بافت جدید برای ساخته شدن لازم دارد از هیچ به دست نمی آید:رژیم غذایی آنها باید مواد خام را برای این کار فراهم کند.
برای مثال، پروتئین برای ساخت سلول های جدید استفاده می شود و در بدن نقش حیاتی دارد. و نیاز کودکان برای کلسیم بیشتر است، چون مواد معدنی برای ساخت استخوان های درحال توسعه لازم هستند. سایر ویتامین ها و مواد معدنی نیز برای کودکان حیاتی تر از بزرگسالان هستند، چون یک کمبود می تواند با یک فرایند مهم در دوران تکامل تداخل کند و سبب یک آسیب درازمدت شود. خوشبختانه، نوپاها به این مشکلات کمتراز دو سال اول حساسند، چون رشد سریع دوره نوزادی آهسته تر شده و به یک مقطع آرام تری رسیده است. اما فراهم کردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی نهایتا کمک خواهد کرد مطمئن شویم آنها به بزرگسالان سالم تری تبدیل خواهند شد. تفاوت دیگر این است که کودکان به غذای کمتری نسبت به بالغین نیاز دارند، و برخی مواقع حتی کمتر از آنچه والدین ممکن است فکر کنند. همانطور که در فصل قبل گفتیم، رژیم غذایی کودکان و خردسالان توانایی این که بدانند چه زمانی گرسنه اند و چه مقدار باید بخورند را دارند. والدین اغلب جور دیگری فکر میکنند و سعی می کنند کودکان را با هر ترفندی وادار به خوردن غذای بیشتر کنند با این اعتقاد که آنها به اندازه کافی نمی خورند. بچه هایی که قادرند هرموقع گرسنه بودند غذا بخورند و محدودیتی در غذا ندارند تقریبا همیشه به اندازه لازم برای رشدشان کالری دریافت می کنند. والدین باید به قدرت بدن برای تنظیم دریافت برای خود اعتماد کنند و کودکان را تشویق کنند، هنگامی که سیر شدند خوردن را متوقف کنند. والدین همچنین می توانند درباره عادات غذایی فرزندانشان نگران باشند. یک مطالعه جدید در فنلاند عادات غذایی یک گروه از کودکان پنج ساله که والدینشان آنها را کم غذا می دانستند را با گروه کنترل که اصطلاحا عادی نامیدند، مقایسه کرده است. محققان دریافتند که کم غذاها کالری کمتری از غذاهای گرم و کالری بیشتری از میان وعده ها دریافت می کردند. اما درانتها هیچ تفاوت تغذیه ای واقعی بین دو گروه وجود نداشت. هرچند بچه ها در یک وعده، غذای کمتری می خورند، ممکن است به دفعات بیشتری برای خوردن نیاز داشته باشند، معمولا سه وعده غذای کوچک همراه با چند میان وعده در طول روز. چون میان وعده ها سهم بزرگی در دریافت های روزانه کودک دارند، می توان آنها را” وعده های کوچک” درنظر گرفت و استحقاق همان توجه تغذیه ای که به وعده های اصلی می کنید را دارند. به عبارتی دیگر، یک میان وعده چیزی بیشتر از آنی است که کودک شما را تا وعده شام سیر نگه میدارد. بلکه فرصتی برای اضافه کردن مقداری میوه، سبزی، منابع پروتئینی، و سایر اجزاء یک رژیم متعادل است.
گونه‌هایش گل می‌اندازد، صدای خنده‌اش در خانه می‌پیچد و لباس‌هایش زودتر از انتظارتان کوچک می‌شوند. اگر به خورد و خوراک کودکتان توجه کنید، جایی برای مواد غذایی ارگانیک در رژیم غذایی او باز کنید و مواد غذایی ضروری و متنوعی را در برنامه غذایی‌اش جا دهید، نه تنها رشد مناسب فرزندتان را تضمین می‌کنید، بلکه می‌توانید به تیزهوشی و سلامت روانش در سالهای آینده هم امیدوار باشید. محققان و متخصصان تردیدی ندارند و که تغذیه کودکان از همان روزهای ابتدایی، بر سلامت جسم و روان آنها در سالهای آینده زندگی‌شان تاثیر می‌گذارد؛ پس در ادامه این مطلب با ما باشید تا از ریزه‌کاری‌های تغذیه سالم در ۱۰ سال ابتدایی زندگی باخبر شوید.
اصول تغذیه کودکان در سال اول زندگی
برای چیدن میز غذای رنگارنگ و امتحان کردن رسپی‌های متفاوت خیلی زود است. در سال اول زندگی، اصلی‌ترین غذای کودک شما شیر مادر یا شیر خشک است. فرزند شما در ۱۲ ماه اول، بخش اصلی کالری مورد نیازش را با خوردن شیر مادر یا شیر خشک تامین می‌کند.
در چهار ماه ابتدایی با واکنش‌هایی که بدن او به تغذیه با شیر نشان می‌دهد، می‌توانید نشانه‌های ابتدایی آلرژی را در فرزندتان شناسایی کنید.
ممکن است در این دوره متوجه آلرژی فرزندتان به پروتئین گاوی شوید یا اینکه احساس کنید بدن او به برخی از ترکیبات موجود در شیر مادر واکنش نشان می‌دهد.
توجه کافی به این موضوع نه تنها احتمال ابتلای کودکتان به عوارض حاد را پایین می‌آورد، بلکه مشکلات گوارشی فرزندتان را کرده و گریه‌ها و بی‌‍قراری‌هایش را هم کاهش می‌دهد.
درباره تغذیه کودک تا شش ماهگی چه باید بدانید؟
در چهار ماه ابتدایی، کودک شما حتی آب را به تغذیه روزانه‌اش اضافه نمی‌کند و در فاصله چهار تا شش ماهگی هم، تنها با توصیه پزشک و در موارد خاص، ترکیبات ساده‌ای مثل لعاب برنج را به شیری که در طول روز مصرف می‌کند اضافه می‌کند.
بعد از شش ماهگی، آرام آرام طعم‌های متفاوت را می‌چشد و حتما خودتان هم خوب می‌دانید که اضافه کردن مرحله به مرحله مواد غذایی مختلف به رژیم غذایی کودک، در طول چند ماه زمینه را برای آشنا شدن او با طعم‌ها فراهم می‌کند. در این مرحله، عجله را کنار بگذارید و به بدن فرزندتان فرصت واکنش نشان دادن به مواد غذایی تازه را بدهید. صبوری شما برای اضافه کردن مرحله به مرحله مواد غذایی به رژیم روزانه کودک، بهتر از قبل امکان شناسایی آلرژی‌های غذایی کودک و مهار آنها فراهم می‌کند.
درباره تغذیه کودک از شش ماهگی تا یکسالگی چه باید بدانید؟
از شش ماهگی تا یک سالگی فرزندتان برای مصرف غذاهای کمکی آماده می‌شود و وقتی به مرور زمان توان بلعیدن و هضم خوراکی‌های مختلف را پیدا کند، می‌توانید او را با غذاهای انگشتی آشنا کنید. اغلب مادران در این دوره نگران کم‌غذا بودن فرزندشان هستند. اگر شما بدانید که فرزندتان به چه میزان غذا در روز نیاز دارد و غذاهای مناسب برای رشد کودکان کدامند، با بیش از اندازه غذا دادن به او سلامت کودکتان را به خطر نمی‌اندازید و با محروم کردنش از مواد غذایی ضروری، مانع رشد مناسب او نمی‌شوید.
اصول تغذیه کودکان یک تا دو ساله
با بزرگتر شدن فرزندتان، تنوع مواد غذایی هم در رژیم روزانه او بیشتر می‌شود و همین موضوع ایجاد تغییراتی را در تغذیه کودک دو ساله ضروری می‌سازد. حالا نقش شیر مادر یا شیر خشک در برنامه غذایی او کمرنگ‌تر شده و جا برای شیرهای غنی شده باز می‌شود.
چربی‌های سالم در این دوره از زندگی بر سلامت کودکتان تاثیر می‌گذارند و با اضافه کردن کربوهیدرات و پروتئین کافی به سبد غذایی فرزندتان می‌توانید به سلامت جسم و رشد بهتر مغز او کمک کنید. گرچه وارد کردن مواد غذایی متنوع به برنامه غذایی کودکتان اهمیت زیادی دارد اما گاهی چاره‌ای جز رو آوردن به مکمل‌های کودکان برایتان باقی نمی‌ماند.
در این دوره بیشتر از قبل باید با مواد غذایی مضر برای کودکان آشنا باشید تا بتوانید رژیم غذایی سالمی را برای فرزندتان طراحی کنید. تغذیه کودک یک ساله آداب خاص خود را دارد؛ شما بیشتر از قبل می‌توانید از غذاهای آماده کودک کمک بگیرید و برای تضمین رشد کودک به استفاده از میوه‌ها و سبزیجات ضروری هم نیاز دارید. اگر اصول تغذیه کودکان در سالهای ابتدایی را رعایت کنید، جایی برای نگرانی درمورد قد و وزن کودک در دو سالگی برایتان باقی نمی‌ماند.
تغذیه در کودکیکی از مشکلات تغذیه نا سالم کوتاهی قد در کودکان است.کوتاهی قد در کشورهای درحال توسعه به دلیل کمبودهای تغذیه ای به نسبت دیگر کشورها بیشتر مشاهده می شود.عوامل مختلفی روی قد تاثیر می گذارند از جمله قد ،نژاد و سلامت کلی اجتماع. در سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سوء تغذیه و کوتاهی قد نسبت به سال های ابتدایی انقلاب بهبود قابل توجهی یافته اما هنوز در شرایط مطلوب قرار نگرفته. هر پدر و مادری باید بداند که فرزندش از لحاظ تغذیه ای ،سلامت و رشد و نمو در چه شرایطی قرار دارد. به والدین توصیه می شود از مراکز بهداشتی درمانی منحنی رشدی فرزند خود را بخواهند. البته در کمال تاسف باید متذکر شد این مراکز مانند سابق قد و وزن بچه ها را به طور مرتب و دقیق اندازه نمی گیرند که نقش نظارت وزارت بهداشت بر کار این گونه مراکز باید پررنگ تر شود. همچنین مراکز بهداشتی باید به مادران آموزش دهند که برای رسیدن به قد و وزن متناسب کودک، چه ترفندهای تغذیه ای و بهداشتی را پیاده کنند.تعادل در تغذیه کودک بسیار مهم است و از روی همین منحنی ها است که می توان کمبودهای تغذیه ای کودک را شناخت و اقدامات مکمل را به منظور بهبود تغذیه او انجام داد.