مراسم ختم، یکی از رویدادهای مهم و معنوی در فرهنگ و آداب و رسوم بسیاری از جوامع است. در این مراسم، خانواده و دوستان برای ادای احترام و یادبود به فرد متوفی جمع می‌شوند. یکی از جوانب مهم این مراسم، تهیه و ارائه خوراکی‌های متنوع و خوشمزه به مهمانان است که در کنار سخنرانی‌ها و دعاها، به آن‌ها احساس رضایت و شادابی می‌دهد.
حلوا، یکی از خوراکی‌هایی است که به طور خاص در مراسم ختم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیرینی محبوب، به عنوان نمادی از مهر و محبت به یادگاری از فقید عزیز سرو می‌شود و به آن‌ها احترام و قدردانی را نشان می‌دهد. دانستن طرز تهیه حلوا برای مراسم ختم از نکاتی است که موجب می‌شود بخشی از پذیرایی از مهمانان به شکل مطلوب انجام گیرد. این شیرینی علاوه بر طعم لذیذ خود می‌تواند بخش زیادی از انرژی مهمانان حاضر در مراسم را تامین کند.
تفاوت حلوا مراسم ختم با سایر حلواها
به صورت کلی می‌توان گفت پایه و اساس کلی حلوا مجلسی مخصوص مراسم ختم و دیگر حلواها برابر است اما به صورت جزئی تر تفاوت حلوا مراسم ختم با سایر حلواها در چند مورد خلاصه می‌شود:
- مواد اولیه: در حلوا مراسم ختم معمولاً از آرد مرغوب و زعفران اعلا استفاده می‌شود. این مواد باعث می‌شوند که حلوا عطر و طعم بهتری داشته باشد و ظاهری زیباتر داشته باشد.
- رنگ: حلوا مراسم ختم معمولاً رنگی طلایی یا زعفرانی دارد. این رنگ نمادی از روشنایی و امید است.
- شکل ظاهری: حلوا مراسم ختم معمولاً در قالب‌های خاصی ریخته می‌شود و با مواد تزئینی مانند پودر پسته، پودر بادام، شکلات و … تزیین می‌شود. این کار باعث می‌شود که حلوا ظاهری زیباتر و مجلسی‌تر داشته باشد.
کدام حلوا برای مراسم ختم یا عزاداری بهتر است؟
انتخاب نوع حلوا برای مراسم ختم یا عزاداری به سلیقه افراد بستگی دارد. برخی از افراد ترجیح می‌دهند که حلوا ساده و سنتی تهیه کنند، در حالی که برخی دیگر ترجیح می‌دهند که حلوا را با مواد دیگری مانند خرما، گردو، پسته و … تهیه کنند. در اینجا چند نوع حلوا که برای مراسم ختم یا عزاداری مناسب هستند را معرفی می‌کنیم:
- حلوا ساده: این حلوا از آرد، روغن و شکر تهیه می‌شود و عطر و طعمی ساده و دلنشین دارد.
- حلوا خرمایی: این حلوا از آرد، روغن، شکر، خرما و زعفران تهیه می‌شود و طعمی بسیار خوشمزه دارد.
- حلوا پسته‌ای: این حلوا از آرد، روغن، شکر، پسته و زعفران تهیه می‌شود و ظاهری زیبا و مجلسی دارد.
- حلوا گردویی: این حلوا از آرد، روغن، شکر، گردو و زعفران تهیه می‌شود و طعمی مقوی و انرژی‌زا دارد.
طرز تهیه حلوا برای مراسم ختم در انواع مختلف
مهمترین نکته در طرز تهیه حلوا مراسم ختم انتخاب نوع حلوایی است که تهیه آن را داریم،همانطور که قبلا گفته شد مواد پایه‌ای که در تهیه انواع حلوا به کار برده می‌شود تقریبا یکسان است و تفاوت اساسی در مواد افزودنی خواهد بود که تغییرات را در نوع حلوا مشخص می‌کند.
در ادامه مراحل تهیه هرکدام از حلواها را بیان می‌کنیم:
مواد لازم
- آرد گندم: 5 پیمانه
- روغن مایع: 2 پیمانه
- شکر: 3 پیمانه
- گلاب: 1 پیمانه
- زعفران دم کرده غلیظ: 2 قاشق غذاخوری
- هل: 1 قاشق چایخوری
- طرز تهیه
طرز تهیه
- ابتدا آرد را 3 بار الک کنید تا کاملاً یکدست شود.
- قابلمه‌ای را روی حرارت ملایم قرار دهید و آرد را داخل آن بریزید.
- آرد را مرتب هم بزنید تا بوی خامی آن گرفته شود و رنگ آن طلایی شود.
- روغن مایع را به آرد اضافه کنید و هم بزنید تا کاملاً مخلوط شوند.
- شکر را به مخلوط آرد و روغن اضافه کنید و هم بزنید تا شکر کاملاً حل شود.
- گلاب و زعفران دم کرده غلیظ را به مخلوط اضافه کنید و هم بزنید تا حلوا یکدست شود.
- حرارت را خاموش کنید و حلوا را داخل ظرف مورد نظر بریزید.
- حلوا را می‌توانید با پودر پسته، پودر بادام یا هر مواد دیگری که دوست دارید تزیین کنید.
تمامی مراحل ذکر شده در بالا شامل مدلهای خرمایی، پسته‌ای و گردویی هم می‌شوند. با این تفاوت که برای تهیه این 3 مدل حلوا قبل از ریختن گلاب و زعفران در حلوا مراحل زیر باید اضافه شوند:
- حلوا خرمایی: هسته خرماها را بگیرید و له کنید در ادامه خرماهای له شده را به مخلوط اضافه کنید و هم بزنید تا حلوا یکدست شود.
- حلوا پسته‌ای: پودر پسته را اضافه کنید و هم بزنید تا حلوا یکدست شود.
- حلوا گردویی: گردو خرد شده یا پودر گردو را اضافه کنید و هم بزنید تا حلوا یکدست شود.
نکات مهم
- برای تهیه حلوا ختم می‌توانید از آرد سفید یا آرد سبوس دار استفاده کنید.
- اگر از آرد سبوس دار استفاده می‌کنید، باید مقدار شکر را افزایش دهید.
- برای اینکه حلوا تان خوش رنگ شود، آرد را در حرارت ملایم تفت دهید تا رنگ آن طلایی شود.
- برای زیبایی بیشتر حلوا می‌توانید آن را در قالب‌های مختلف مانند دایره‌ای شکل و قلبی سرو کنید.
- از روبان‌های مشکی و گل برای تزیین ظرف حلوا استفاده کنید.
حلوا مجلسی؛ دسر سنتی و اصیل ایرانی
حلوا مجلسی را می‌توان نمونه عالی از حلوا‌های دیگر دانست، دلیل این موضوع مواد اولیه مرغوب، ظاهر زیبا و طعم عالی آن دانست. در واقع همانطور که از نام این نوع حلوا مشخص است، کاربرد آن بیشتر در مجلس‌ها و مراسمات خاص مانند مراسمات مذهبی و عزاداری‌ها است. در این مراسمات به دلیل احترام ویژه‌ای که برای مهمانان و قائل هستند معمولا از حلوای مجلسی استفاده می‌کنند.
این حلوا می‌توان به شکل‌های مختلفی سرو کرد، برخی این حلوا را به صورت رولتی و طرح گل سرو می‌کنند که زیبایی ظاهری آن را چند برابر می‌کند.
برگزاری مراسم ختم از ایام گذشته تا به امروز در آیین و رسوم ما ایرانیان برای شادی روح متوفی و تسلی خاطر بازماندگان انجام مرسوم بوده است. در این مراسم صاحبان عزا سعی می‌کنند تمامی شرایط را برای برگزاری مراسم آبرومند فراهم کنند. دانستن طرز تهیه حلوا برای مراسم ختم یکی از مواردی است که می‌تواند در پذیرایی بهتر از مهمانان کمک کند. دو واقع فراهم کردن شرایط پذیرایی مانند خوراکی‌های سرو شده می‌تواند نشانه تشکر از مهمانان برای شرکت در مراسم ختم تلقی شود.