دل درد یا دلپیچه در کودکان به دلایل مختلفی ایجاد شده و بسیار شایع است. شناخت علائم، تشخیص دلایل آن و استفاده از روش‌های درمان دل پیچه در کودکان می‌تواند به والدین کمک کند تا مشکل فرزند خود را سریع‌تر شناسایی و نسبت به درمان آن اقدام کنند. در این مطلب از مرکز خدمات پرستاری سلامت اول می‌خواهیم علت دل پیچه در کودکان و روش‌هایی را که می‌توانید برای درمان آن به کار گیرید را به طور کامل بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
دلایل دل درد و دلپیچه در کودکان
دلایل دل درد در کودکان بسیار زیاد است. دستگاه گوارش از اعصاب و عضلات پیچیده‌ای تشکیل شده که هرگونه آسیب و مشکلی در آن‌ها باعث ایجاد انواع دردهای مزمن شکمی در کودکان خواهد شد. برخی از شایع‌ترین علت‌های ایجاد این مشکل عبارتند از:
- پرخوری
- نفخ
- عفونت‌های گوارشی
- آلرژی به شیر
- کولیک
- ترومای شکم
- یبوست
- مسمومیت غذایی
- آپاندیس
- عفونت ادراری
در ادامه به توضیح کامل‌تری از دلایل درد می‌پردازیم.
پیشنهاد مقاله: معده درد عصبی؛ علل وبهترین راهکارهای درمان
1. پرخوری
مصرف بیش از حد خوراکی‌های مضر، از جمله غذاهایی مانند پیتزا، چیپس، پفک، آبنبات و شکلات، می‌تواند باعث درد شکم در کودکان شود. کودکان معمولا تا زمانی که غذا یا خوراکی باب میل آن‌ها وجود داشته باشد، از آن دست نمی‌کشند. علاوه بر این، خوردن سریع غذا نیز خودش به تنهایی می‌تواند یکی از عوامل اصلی دلپیچه در کودکان باشد.
2. نفخ
نفخ شکم، بیشتر در نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود. این اتفاق هنگام شیرخوردن و گریه رخ می‌دهد، چرا که آن‌ها هوا را هم می‌بلعند. اگر کودک شما هنگام شیرخوردن یا خوابیدن گریه کند، ممکن است دچار نفخ شده باشد.
3. عفونت‌های گوارشی
عفونت‌های معده و گاسترونتریت روده نیز جزء دلایل دل درد در کودکان هستند. این نوع عفونت‌ها معمولاً ناشی از یک باکتری یا ویروس در معده و روده کودکان بوده و معمولا با تب، استفراغ و اسهال همراه هستند. برای درمان این مشکل از آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضد ویروسی استفاده می‌شود. یکی از عفونت‌های ویروسی معروف و البته نادر در گوارش، هپاتیت A است که باعث درد ناگهانی شکم در کودکان خواهد شد.
4. آلرژی به شیر
اگر نوزاد شما به پروتئین‌های موجود در شیر آلرژی داشته باشد یا دستگاه گوارش او نتواند لاکتوز را تحمل کند، ممکن است درد شکم همراه با علائمی مانند اسهال، تحریک پوست و استفراغ ایجاد شود. در برخی موارد، اگر آلرژی به شیر جدی باشد، واکنش‌های خطرناکی که به آنافیلاکسی معروف است، رخ می‌دهد. این واکنش‌ها بسیار جدی بوده و ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی فوری داشته باشند.
5. کولیک
کولیک نوزاد یک وضعیت رایج است که معمولا در نوزادان با سن کمتر از پنج ماه رخ می‌دهد. اغلب نوزادان در سن 3 تا 4 ماهگی بهبود پیدا می‌کنند. درمان مشخصی برای کولیک وجود ندارد، اما گاهی تکان دادن نوزاد، قنداق کردن، حمام آب گرم، مصرف فراورده‌های پروبیوتیک، ماساژ و … می‌توانند به کاهش درد او کمک کنند. همچنین، مشاوره با پزشک نوزادان نیز برای کم کردن علائم این مشکل ضروری است.
6. ترومای شکم
ضربه به شکم کودکان منجر به تروما و درد در این ناحیه از بدن کودک خواهد شد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کودک در حین ورزش، بازی یا در برخورد با اشیاء و موانع دیگر، از ناحیه شکم آسیب ببیند. اگر درد با خونریزی، استفراغ مکرر یا هر علامت غیرعادی دیگری همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی و ارزیابی دقیق‌تر علائم، تشخیص دقیق داده و مشکل را برطرف کند.
پیشنهاد مقاله: چگونه کودک را پاشویه کنیم؟ روش صحیح پاشویه کردن کودکان
7. یبوست
یبوست نیز یک مشکل شایع در کودکان است. در بیشتر مواقع، این مشکل درمان خاصی ندارد، اما این موضوع می‌تواند باعث دل درد کودکان در ناحیه شکم شود.
8. مسمومیت غذایی
اگر کودک شما بعد از خوردن غذا دچار دل درد، اسهال و استفراغ شده باشد، احتمالاً مسمومیت غذایی اتفاق افتاده است. این مسمومیت ممکن است به علت وجود باکتری‌های مضر در برخی از غذاها مانند گوشت گاو، ماهی و سس مایونز باشد.
9. آپاندیس
التهاب و ورم آپاندیس نیز یکی از علل شایع بروز درد شکم در کودکان است. آپاندیس در انتهای روده کوچک قرار گرفته و وقتی ملتهب می‌شود، ممکن است درد شدیدی را در ناحیه شکم ایجاد کند. در صورت همراهی درد با تب، استفراغ و تغییر در رفتار کودک، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
10. عفونت ادراری
کودک مبتلا به عفونت مجاری ادراری، احتمالاً در ناحیه شکم و مثانه احساس ناراحتی داشته باشد. پزشک می‌تواند با بررسی‌های کلینیکی و در صورت لزوم با انجام آزمایشات مربوطه، علت دل درد اطفال را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
روش‌های خانگی و درمان گیاهی دل درد در کودکان
اگرچه اغلب خانواده‌ها در زمان بیماری فرزندان خود دچار استرس و نگرانی هستند، اما گاهی دل درد در کودک دلیل ساده‌ای داشته و تنها با استفاده از روش‌های درمان خانگی می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. در اینجا به معرفی روش درمان دل پیچه در کودکان خواهیم پرداخت:
- مصرف ماست
- کمپرس آب گرم
- رژیم غذایی مناسب
- عسل
- قطره‌های پروبیوتیک
- چای بابونه
- موز
- نعنا و لیمو
- زنجبیل
در ادامه به توضیح کامل‌تری از فهرست این روش ها می‌پردازیم.
1. مصرف ماست
اولین روش درمان خانگی دل درد کودکان، استفاده از ماست در رژیم غذایی است. این ماده خوراکی برای درمان درد شکم مفید بوده و باعث افزایش تعداد باکتری‌های مفید در روده خواهد شد. همچنین کمک می‌کند تا هضم غذاها درون معده راحت‌تر انجام شده و تا حد زیادی نفخ معده را نیز کاهش می‌دهد.
2. کمپرس آب گرم
قرار دادن یک بطری آب گرم سبک یا کمپرس آب گرم روی شکم نوزاد، نقش بسیار زیادی در کاهش دردهای او خواهد داشت. البته باید این بطری را روی لباس نوزاد قرار دهید و مطمئن باشید که مایع درون آن بیش از حد داغ نیست.
3. رژیم غذایی مناسب
غذاهای ملایم و غیرتحریک‌کننده نیز می‌توانند به کاهش درد شکم کودک کمک کنند. بهتر است در این زمان‌ها از سیب‌زمینی پخته و برنج سفید استفاده کرده و غذاهای چرب و سنگین، شیر، نوشابه، شکلات و خوراکی‌های کافئین‌دار را از برنامه غذایی او حذف کنید. غذاهای شیرین نیز به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رسانند و می‌توانند کودک را در مقابل دل درد ضعیف‌تر کنند، بنابراین بهتر است از مصرف آن‌ها پرهیز کنید.
4. عسل
عسل ترکیبی از آنتی‌اکسیدان‌های تسکین دهنده است که می‌تواند برای بدن مفید باشد. می‌توانید با استفاده از مقدار کمی عسل و آب گرم، یک نوشیدنی برای کودک خود تهیه کرده یا یک قاشق عسلی که با دمای اتاق یکی شده را به او بدهید.
5. قطره‌های پروبیوتیک
استفاده از قطره‌های پروبیوتیک مثل روتفلور در کاهش علائم کولیک که یکی از دلایل دل درد در کودکان است، موثر است. البته حتما مطمئن شوید که این دارو برای نوزاد شما مناسب است و قبل از استفاده از آن، حتما با پزشک نوزاد خود مشورت کنید.
6. چای بابونه
چای بابونه می‌تواند یک نوشیدنی موثر در کاهش درد شکم کودکان باشد. برای تهیه این دمنوش، از گل خشک بابونه تازه و آب جوش استفاده کنید. این نوشیدنی، آرام‌بخش طبیعی بوده و خواص ضد التهابی دارد که در بهبود مشکلات گوارشی موثر است.
همچنین گیاه بابونه موجب تسکین عضلات دستگاه گوارش شده و انقباضات ناشی از حرکت غذا در معده و روده کوچک را کاهش می‌دهد. این موضوع نیز باعث رفع اسپاسم و تنگی عضلات شکم خواهد شد.
7. موز
موز، یک میوه خوشمزه و مفید بوده و باعث بهبود درد شکم کودکان می‌شود. در واقع، هضم راحت موز و وجود پکتین زیاد در آن باعث تنظیم حرکات روده و جلوگیری از اسهال خواهد شد. می‌توانید موز را به صورت کاملا پوره به کودک خود بدهید.
8. نعنا و لیمو
نعنا و لیمو دو ماده غذایی مفید دیگر برای درمان درد شکم کودکان هستند. نعنا قادر به از بین بردن باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش بوده و یک راه‌حل مفید برای تسکین تهوع و ناراحتی معده است. می‌توانید از آن به صورت چای، عصاره، شکلات، جویدن برگ‌های آن یا به صورت عرق نعناع استفاده کنید. همچنین ترکیب لیمو با نعنا نیز به برطرف کردن یبوست کمک خواهد کرد.
9. زنجبیل
زنجبیل، گیاهی معطر و دارای خواص فوق‌العاده شگفت‌انگیز بوده و به عنوان ادویه در غذاها استفاده می‌شود. این گیاه درمانی برای مشکلات مختلف مانند دل درد و معده درد کودکان مفید است. می‌توانید تکه‌های کوچک آن را به کودک بدهید تا آن را بجود یا پودر زنجبیل را در غذاهایتان استفاده کنید. همچنین می‌توانید زنجبیل را در آب بجوشانید و بعد از خنک شدن، آن را به فرزندتان بدهید.
پیشنهاد مقاله: بیماری‌های گوارشی کودکان
مصرف دارو برای درمان دل درد کودکان
به جز روش‌های درمان خانگی دل درد کودکان می‌توان از درمان‌های دارویی نیز برای برطرف کردن درد کودک استفاده کرد. البته، تجویز این داروها باید زیر نظر پزشک بوده و بر اساس مشکل فرزند شما مصرف شود.
بهترین شربت دل درد کودکان ۶ سال
در کودکان زیر 6 سال بهترین شربت دل درد، گریپ میکسچر است. مصرف این دارو باعث می‌شود تا مشکلات مربوط به نفخ و گرفتگی عضلات شکمی کم شده و درد شکم به مرور کاهش پیدا کند.
شربت دل درد کودکان ۸ سال
بعضی از داروهای ضد نفخ و کولیک که برای نوزادان و به طور کلی کودکان بالای 6 و زیر 8 سال تجویز می‌شوند نیز عبارتند از گریپ میکسچر، پدی لاکت، کولیکز و گریپ واتریک که بر اساس شدت دل درد اثرات متفاوتی را روی بدن کودکان خواهند داشت.
درمان دل درد
در این مطلب به بررسی علل دل پیچه در کودکان پرداختیم و به روش‌های خانگی برای درمان آن‌ها اشاره کردیم. دل درد کودکان یک مشکل رایج است که اکثر والدین با آن درگیر بوده‌اند و می‌تواند دلایلی بیشتر از آنچه که ما در اینجا به آن اشاره کردیم، داشته باشد. در پایان، اگر شما هم روش خانگی خوبی برای درمان دل پیچه در کودکان دارید، حتما آن را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
آیا برای دل درد آزمایشات بالینی نیز انجام می‌شود؟
بسته به محل درد و بررسی دیگر مشخصات، پزشک می‌تواند معاینات فیزیکی را انجام دهد. همچنین آزمایش خون، ادرار و مدفوع نیز در بررسی دلایل ایجاد درد می‌تواند کمک کنند باشد.
علت دل درد کودکان در قسمت دور ناف چیست؟
این نوع درد اصولا به دلیل مشکلات مربوط به آپاندیس ایجاد شده و ممکن است تب و استفراغ را هم به همراه داشته باشد.
در چه مواقعی باید برای دل درد کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دل درد کودک با روش‌های خانگی بهبود پیدا نکرد و علائم آن تشدید شد، نشان دهنده وجود یک مشکل جدی بوده و بهتر است در این مواقع حتما با یک پزشک مشورت کنید.
دل درد ناشی از فتق چگونه است؟
کودکانی که در زمان تولد، ضعف در دیواره شکم دارند، به فتق اینگوینال مبتلا می‌شود که باعث دل درد در سنین بالای 8 سال خواهد شد.
روش‌های خانگی و درمان گیاهی دل درد در کودکان چیست؟
مصرف ماست، کمپرس آب گرم، رژیم غذایی مناسب، عسل، قطره‌های پروبیوتیک، چای بابونه، موز، نعنا و لیمو، زنجبیل