عفونت چشم نوزادان یکی از نگرانی های مادران است، انواع میکروب و عوامل بیماری زا از جمله باکتری‌ها، می‌توانند عفونت‌هایی را در بدن نوزاد ایجاد کنند. یکی از رایج‌‌ترین این عفونت‌ها، عفونت چشم نوزاد است که به صورت التهاب دیواره چشم و پلک بروز می‌کند. عفونت چشم یا eye infection مثل هر عفونت باکتریایی و ویروسی دیگر در صورت طولانی شدن خطرات زیادی برای نوزاد به همراه خواهد داشت. بنابراین پس از مشاهده علائم باید اقدامات درمانی آن به صورت خانگی و تخصصی توسط پزشک پیگری شود.
در تمام سال‌ها فعالیت، اولویت ما در مجموعه بزرگ و معتبر سلامت اول، تامین و بهبود کیفیت بهداشت، سلامت و رفاه ایرانیان عزیز بوده است. در این مقاله نیز با شما هستیم تا عفونت چشم نوزادان و مسائل مهم پیرامون آن (علائم، راه های درمان و..) را بشناسید. به خصوص اگر در آستانه تولد فرزند خود هستید یا نوزادی در منزل دارید، این مطلب برایتان مفید و موثر خواهد بود.
روند درمان عفونت چشم نوزاد
اگر عفونت چشم نوزاد به شرایط حادی رسیده بود که مراجعه به پزشک متخصص را ضروری دانستید، خوب است این نکات را پیش از مراجعه به پزشک و در روند درمان رعایت کنید تا روند بهبودی را سرعت ببخشید. اولین نکته این است که چشم کودک را با رعایت بهداشت خوب شستشو دهید. این شستشو با کمک پنبه نگه داشته شده در آب گرم به بهترین نحو انجام می‌شود. وقتی به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید، نخستین گام برای درمان، تشخیص عامل بیماری زا (ویروس یا باکتری) خواهد بود. پزشک در گام اول این مورد را بررسی کرده و در صورت باکتریایی بودن منشا بیماری، با نمونه برداری، نوع باکتری را تشخیص می‌دهد. چراکه راه‌های از بین بردن هر باکتری متفاوت از انواع دیگر باکتری‌ها است.
بیماری‌های با منشا باکتری معمولا با زیست کش “آنتی بیوتیک” بهبود می‌یابند. پزشک متخصص اطفال در اغلب موارد عفونت چشم نوزادان، پماد یا قطره آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. برای ثمربخش بودن این دارو، در فواصل معین شده توسط پزشک، باید پماد یا قطره را به چشم مالیده یا بچکانید. در صورت نیاز در این اقدامات می‌توانید از پرستار نوزاد خبره و مجرب سلامت اول نیز کمک بگیرید.
علائم عفونت چشم نوزادان
عفونت چشم نوزاد التهابی است که در ناحیه چشم و پلک‌ها ایجاد می‌شود. این التهاب می‌تواند در نتیجه عامل بیماری زا میکروبی، ویروسی و یا عامل حساسیت زا باشد. به تناسب عامل ایجاد کننده التهاب، علائم عفونت چشم نیز با هم تفاوت دارند. به عنوان مثال ترشحات چرکی چشم از علائم التهاب چشم از نوع عفونی (عفونت ویروسی یا باکتریایی) هستند؛ در حالی که التهاب از نوع حساسیتی این علایم را ندارد و اغلب با ریزش اشک و سوزش و خارش چشم همراه است. علائمی که در ادامه آمده‌اند، از شایع‌ترین نشانه‌های عفونت چشم نوزاد هستند.
- ترشحات چسبناک چشم به رنگ سبز یا زرد که گاها موجب به هم چسبیدن پلک و مشکل در باز کردن چشم می‌شوند.
- بروز درد و سوزش در چشم که کودک را دچار بیقراری می‌کند.
- قرمزی و تورم پلک و چشم که در پی پاسخ التهابی عفونت ایجاد می‌شوند. (این تورم و قرمزی در نتیجه فعالیت سیستم دفاعی بدن است. با بروز التهاب و عفونت، با آزاد سازی هیستامین، خون رسانی و نشت خوناب در موضع آسیب افزایش می‌یابد.)
- خارش چشم در محل التهاب
- افزایش ریزش اشک به منظور پاک کردن چشم از آلودگی و عوامل بیماری زا (اشک حاوی آنزیم لیزوزیم و نمک است که دیواره باکتری را تخریب می‌کنند.)
- گرفتگی بینی و پاسخ ایمنی عطسه برای بیرون راندن عامل بیماری زا
- قرمزی قسمت سفید چشم
- چرک خشکیده روی مژه و پلک که موجب چسبیدن مژه‌ها پس از بیدار شدن فرد می‌شود.
مراجعه به متخصص اطفال
- اگر علائم عفونت چشم کودک پس از سه چهار روز همچنان پایدار و حتی پیشرونده بوده است.
- اگر ترشحات غلیظ چرکی را در نواحی پلک و چشم کودک مشاهده می‌کنید.
- اگر نواحی چشم و پلک کودک همچنان متورم، پف کرده، قرمز و دردناک هستند.
- اگر کودک پاسخ ایمنی تب را از خود نشان داده و دچار بی اشتهایی و کمبود انرژی لازم برای فعالیت طبیعی شده است.
در چنین شرایطی حتما و فورا باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه نموده و روند درمان را آغاز کنید. در هر حال eye infection نیز نوعی عفونت است که می‌تواند نوزاد را در معرض خطرات متعددی قرار دهد. بنابراین باید حساسیت و نگرانی لازم جهت بهبود آن را داشته باشید. پیشنهاد می‌شود مطلب درمان زردی نوزاد را مطالعه کنید.
درمان خانگی عفونت چشم نوزاد
در بخش‌های قبل به طور کامل و کاربردی به نکات مهم درمان عفونت چشم نوزاد به کمک پزشک پرداختیم. اما عفونت چشم نوزاد در روزهای اول ابتلا می‌تواند با روش‌های خانگی و سنتی کنترل و درمان شود. این روش‌های درمانی خانگی در صورت انجام درست، موثر و کارآمد واقع می‌شوند.
- محلول آب نمک؛ سرم نمکی
محلول آب و نمک با غلظت مناسب یا سرم‌های نمکی که در داروخانه‌ها نیز موجود هستند، خواص مشابه اشک را دارند. این مواد علاوه بر خواص ضد عفونی کننده نمک، با بالا بردن فشار اسمزی چشم، باعث تخریب سلول‌های باکتری می‌شوند. با تهیه سرم نمکی، به راحتی می‌توانید وضعیت سلامت چشم نوزاد را بهبود ببخشید.
شیر مادر، افزون بر اینکه یک ماده غذایی کامل برای رشد و نمو نوزاد است، با خواص ضد میکروبی التهاب را تسکین می‌دهد. به این منظور می‌توانید پنبه‌ای استریل را به شیر مادر آغشته نموده و اطراف چشم کودک بمالید.
کمپرس گرم و چای کیسه‌ای خنک از جمله روش‌های خانگی دیگر برای بهبود عفونت چشم هستند.
سخن پایانی سلامت اول
مواردی که در این نوشته شرح دادیم، مهمترین نکات تشخیص و درمان عفونت چشم نوزاد هستند. اگر کودک و به خصوص نوزادی در منزل دارید، بهتر است با بیماری‌های رایج این دوران سنی حساس آشنا شوید و راه‌های کنترل و درمان آن را بشناسید.