احساس می‌کنید دارید اشتیاق و ولع خوردن خود را از بین می‌برید؟ شما تصور نمی‌کنید، این حس شما واقعیت دارد. وقتی بحث سیگنال‌های گرسنگی میان می‌آید، هورمونی به نام گرلین یا همان هورمون گرسنگی خودنمایی می‌کند. فراتر از تنظیم اشتها، تنظیم ترشح هورمون رشد و متابولیسم، در تعدیل ترشح معده و تحریک معده و روده، ریتم شبانه خواب و بیداری و در سیستم پاداش نقش دارد.
شناخته شده‌ترین اثر گرلین تحریک اشتها از طریق فعالسازی مدارهای عصبی اورکسیژنیک هیپوتالاموس است که منجر به افزایش وزن و چاقی بدن می‌شود. از آنجایی که این هورمون بر تمام آن سیگنال‌ها و اشتها کنترل دارد و آن‌ها را تنظیم می‌کند، بنابراین تعادل و تنظیم مؤثرتر این هورمون برای کاهش چربی شکم و پهلوها اساسی است. (تنظیم موثر گرلین با کاهش وزن امکان‌پذیر خواهد شد)
بنابراین چگونه می‌توانید به روشی صحیح ارسال سیگنال‌های گرسنگی را هدایت و تنظیم هورمون گرلین را کنترل کنید؟
طبق یک مطالعه جدید که در مجله تغذیه-پزشکی متابولیسم و غدد درون ریز منتشر شده است، می‌توانید. محققان نزدیک به ۳۰۰ داوطلب شرکت در پژوهش را که در گروه افراد چاق با شاخص توده بدنی ۲۵ تا ۳۰ قرار داشتند، بررسی کردند. همه آن‌ها سطوح گرلین ناشتا پایینی در مقایسه با گروه افراد با وزن طبیعی داشتند که این مورد در بین افرادی که وزن بالا یا اضافه دارند، معمول و رایج است.
گرلین یک هورمون پپتیدی است که عمدتاً توسط سلول‌های معده تولید می‌شود و مقادیر کمتری در روده، پانکراس و سایر اندام‌ها و همچنین سلول‌های چربی در بافت آدیپوز سنتز می‌شود. در ظاهر اینطور به نظر می‌رسد که سطوح گرلین بالا علت اصلی در افزایش گرسنگی باشد در صورتی که کاملا بر عکس سطوح گرلین پایین گرسنگی را تشدید خواهد کرد اما این چطور ممکن است؟ در ادامه خواهیم فهمید.
سطوح گرلین پایین (بیش از حد کاهش؛ تعادل هورمون گرلین برهم خورده است) با افزایش فشار خون تا سطوح بسیار بالا و مقدار بیشتر چربی شکم و پهلوها و همچنین افزایش درصد چربی کلی بدن مرتبط است.
در این پژوهش داوطلبان به سه گروه تقسیم شدند که هر کدام رژیم‌های غذایی متفاوت اما همه آن فعالیت بدنی منظم داشتند. هر سه گروه آزمودنی صرف نظر از رژیم غذایی که داشتند، در نهایت همه آن‌ها کاهش وزن را تجربه کردند و همچنین داوطلبان شاهد افزایش قابل توجهی در سطح هورمون گرلین خود بودند.
این رویداد منجر به کاهش چربی شکم و متعاقباً بهبود حساسیت به انسولین در آن‌ها شد. گروهی که رژیم مدیترانه‌ای دریافت می‌کردند، که این رژیم شامل سبزیجات با برگ سبز و چای سبز بود و از مصرف گوشت قرمز اجتناب می‌کردند، بیشترین افزایش سطح هورمون گرلین را مشاهده کردند. (هورمون بازگشت به میزان طبیعی؛ متعادل شده)
دکتر آیریس شای، محقق و نویسنده ارشد این مطالعه، استادیار تغذیه در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «این نتایج نشان می‌دهد که کاهش وزن به خودی خود می‌تواند سطح گرلین را به طور مثبت تغییر دهد و خطرات تهدید کننده سلامت بدن را مانند ابتلا به دیابت یا سایر بیماری‌های متابولیک را کاهش دهد.» وی می‌افزاید که این مطالعه همچنین به فوایدی از نظر بهبود سلامت دستگاه گوارش و کاهش چربی‌های کبدی نظری داشته است که در کاهش خطر بیماری مزمن نیز بسیار اهمیت دارد.
هورمون‌های تنظیم اشتها، علت تشدید گرسنگی
هورمون‌های گرلین و لپتین در اصل دو هورمون اساسی در تنظیم اشتها هستند که هر دو در دوران چاقی دچار تغییر خواهند شد و پاسخ‌های متفاوتی از انتظار را نشان می‌دهند. با کاهش سطوح گرلین در دوران چاقی (عدم تعادل) حساسیت به گرلین افزایش می‌یابد به همین علت با کوچکترین میزان تغییر مثبت بدن از خود واکنش نشان می‌دهد و گرسنگی تشدید می‌شود وهمچنین مقاومت به لپتین نیز افزایش می‌یابد درنتیجه ولع و اشتیاق به خوردن زیاد خواهد شد در حالی که سیگنال‌های سیری نیز از کار افتاده اند.
افزایش مقاومت به لپتین شبیه به یک چرخه معیوب و دور باطل است. هر چه بیشتر غذا بخورید، چربی بدن افزایش می‌یابد. در نتیجه میزان چربی بیشتر بدن به معنای تولید و ترشح هورمون لپتین بیشتر در سلول‌های چربی است. دریافت و انباشت چربی بیش از حد به این معنی است که سیگنال سیری از سوی هورمون لپتین مختل می‌شود.
مغز فکر می‌کند که شما گرسنه هستید، که این خود باعث می‌شود بیشتر تمایل به خوردن غذا پیدا کنید. هر چه چاق‌تر شوید گرسنه‌تر خواهید شد و شما بیشتر می‌خورید. چربی بیشتری دریافت و ذخیره می‌کنید و این چرخه همینطور ادامه می‌یابد. دکتر دانا آی بریگز، هیئت علمی دانشگاه موناش در کلیتون استرالیا و همکارانش از مدل حیوانی موش چاق حاصل از دریافت رژیم غذایی (DIO) برای مطالعه نقش مقاومت به گرلین در کاهش وزن حاصل از دریافت رژیم غذایی و بازگشت وزن استفاده کردند. موش‌های DIO رژیم‌های غذایی کالری آزاد (هر غذایی) و با محدودیت کالری درصدی ۴۰ تا زمانی که به وزن مشابه با گروه کنترل (موش‌های لاغر) برسند.
محققان دریافتند که وزن بدن، میزان تحمل گلوکز و انسولین پلاسما همگی با هر دو نوع مداخله رژیم غذایی متعادل شدند. کاهش وزن ناشی از محدودیت کالری با افزایش گرلین پلاسما، بازگشت حساسیت گرلین تا سطح متعادل مرتبط بود. حال اگر در حین کاهش وزن هستید و یا وزن‌تان را کم کرده اید، چگونه بدون انجام آزمایش هورمونی متوجه می‌شوید که سطح هورمون گرلین یا لپتین شما در وضعیت درستی (تغییر مثبت) و در مسیر متناسبی قرار دارد؟ با آگاهی از وضعیت گرسنگی و سیری به شکلی درست و بهینه.
گرلین که همان «هورمون گرسنگی» نامیده می‌شود، به شما با سیگنالی که به سمت مغز می‌فرستد، می‌گوید چه زمانی غذا بخورید و همانطور که ذکر شد توسط سلول‌های موجود در ناحیه احشایی، شکم و معده‌تان ترشح می‌شود. در طول روز، هورمون گرلین افزایش و کاهش می‌یابد، گاهی اوقات به طور چشمگیری میزان آن تغییر میابد و معمولاً پس از خوردن غذا در پایین‌ترین سطح خود قرار می‌گیرد.
هورمون همکار و هم نوع آن ولی در جهت مخالف، لپتین، هورمونی است که احساس سیری ایجاد می‌کند و سیگنال‌هایی برای توقف غذا خوردن و شروع کالری سوزی به مغز شما می‌فرستد. بر خلاف تصور عموم مردم، در چاقی لپتین تمایل به بالا رفتن و گرلین پایین آمدن دارد، که در ظاهر به نظر می‌رسد این یک تنظیم مطلوب هورمونی باشد – به جز اینکه تنظیم اشتها را مختل می‌کند.
کمک به تسریع کاهش وزن
برای کمک به تسریع کاهش وزن، کنترل اشتها و کاهش احساس گرسنگی روش‌های علمی اثبات شده‌ای طبق تحقیقات اخیر توصیه و پیشنهاد می‌شوند که باید بطور کلی کالری دریافتی شما محدود سازند، این روش‌ها شامل:
- دریافت پروتئین کافی
- انتخاب مواد غذایی غنی از فیبر و گنجاندن در رژیم غذایی تان
- جایگزین مواد غذایی جامد بیشتری را به جای مایعات و نوشیدنی‌های حاوی شکر فراوان
- نوشیدن قهوه
- نوشیدن تعداد زیادی لیوان آب
- تغذیه آگاهانه
- جایگزینی شکلات اما زیاد نه (افزایش چربی)
طبق تحقیقات علاوه بر رعایت رژیم غذایی مناسب با محدودیت کالریک که منجر به کاهش قابل توجهی وزن اضافی می‌شود، تمرینات تناوبی شدت بالا (وهله‌های کوتاه مدت با شدت‌های بالا) تأثیر بسزایی در مهار گرلین و تسریع کاهش وزن داشته به طوری که تحقیقات نشان داده است تمرینات تناوبی شدت بالا تک وهله‌ای با افزایش میزان گرلین در پلاسما همراه است و همچنین سرکوب دریافت و مصرف غذا توسط بدن می‌شود.
شای متخصص تغذیه دانشگاه هاروارد می‌گوید: وقتی هر دو هورمون در وضعیت بعد از کاهش وزن در تعادل و تنظیم قرار می‌گیرند، در نتیجه شما کنترل بهتر و راحت‌تری براین فرآیندها و تنظیم اشتها خواهید داشت، بنابراین متابولیسم سراسری بدن خود را بهبود می‌دهید. پس متوقف نشوید و به مسیر شگفت‌انگیز کاهش وزن خود ادامه دهید.
تهیه و ترجمه: diet.com
منابع
eatthis.com
sciencedaily.com