اکو قلب برای ارزیابی سلامت قلب انجام می‌شود. پزشکان طی این آزمایش می‌توانند مشکلات مربوط به قلب را مشاهده کنند. عضله قلب ضعیف، مشکلات دریچه قلب، نحوه پمپاژ خون و وجود لخته در قلب از جمله مواردی است که در اکوکاردیوگرافی ارزیابی می‌شود.
در ادامه دیگر مشکلات و بیماری‌هایی که با این تست قابل تشخیص هستند را بررسی می‌کنیم. این آزمایش به چندین روش انجام می‌شود که آن‌ها را معرفی کرده‌ایم.
اکوکاردیوگرافی چیست؟
اکوکاردیوگرافی یا همان آزمایش اکو قلب به پزشک این امکان را می‌دهد که مشکلات قلبی را بررسی کند. در این آزمایش برای مشاهده تصاویر قلب (اکوکاردیوگرام) از امواج اولتراسوند استفاده می‌شود.
این روش معمولا عوارض جانبی به دنبال ندارد و در آن از هیچ اشعه‌ای استفاده نمی‌شود؛ بلکه نوعی سونوگرافی از قلب است که انواعی دارد.
با اکو قلب چه مواردی قابل تشخیص است؟
پزشک متخصص با مشاهده اکوکاردیوگرام می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- ضخامت و انداز هر دو بطن قلب
- شکل و سایز قلب
- عملکرد دریچه‌ها
- لخته شدن خون یا تومور در قلب
- ضعف و آسیب عضله قلب در اثر حمله قلبی
- مشکلات مربوط به مایع اظراف قلب و تشخیص بیماری پریکاردیت
- نحوه پمپاژ خون
- پاسخ قلب به داروهای نارسایی قلبی
- عملکرد قلب با وجود ضربان‌ساز و دریچه‌های مصنوعی
بیماری های قابل تشخیص با اکوکاردیوگرام
با استفاده از اکوکاردیوگرام می‌توان طیف گسترده‌ای از مشکلات قلبی را تشخیص داد. عملکرد غیرطبیعی قلب در این آزمایش قابل مشاهده است و تشخیص زود هنگام آن می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری کند. افرادی که جراحی قلب انجام داده‌اند می‌توانند از این طریق متوجه شوند که آیا عمل موفقیت‌آمیز بوده است یا خیر.
از جمله بیماری‌های قلبی که پزشک می‌تواند با اکو قلب تشخیص دهد عبارت هستند از:
- بیماری سفت شدن عضلات قلب
- عارضه دریچه‌های قلب نشتی
- مشکل دریچه‌های قلب مسدود
- بزرگ شدن قلب در بزرگسالان
- مشکل پمپاژ ضعیف
- فشار خون ریوی
- ناهنجاری‌های مادرزادی قلب
انواع اکوکاردیوگرافی
آزمایش اکو قلب به چندین صورت انجام می‌شود. هر آزمایش هدف مشخصی دارد و برای بررسی موارد مختلفی صورت می‌گیرد. در ادامه رایج‌ترین انواع اکوکاردیوگرافی را بررسی می‌کنیم:
اکو قلب ترانس توراسیک (tte)
ترانس توراسیک متداول‌ترین نوع آزمایش اکوکاردیوگرافی است. پزشک معمولا برای کسانی که علائم ناراحتی قلبی دارند در مرحله اول، این آزمایش را تجویز می‌کند. برای تشخیص سلامت قلب پیش از انجام عمل‌های جراحی نیز این نوع اکو انجام می‌شود.
این تست از طریق قفسه سینه صورت می‌گیرد و برای انجام آن، پزشک روی قفسه سینه فرد، نزدیک به قلب، یک پروب سونوگرافی قرار می‌دهد. دستگاه مورد نظر امواج اولتراسوند را به سمت قلب می‌فرسد و تصاویر قلب بر روی صفحه مانیتور نمایش داده می‌شود.
سونوگرافی داپلر
در سونوگرافی داپلر، اکوکاردیوگرام رنگی از عملکرد جریان خون تهیه می‌شود. پزشک با کمک این تست می‌تواند مشکلات مرتبط با دریچه‌های قلب و یا سوراخ‌های دیواره قلبی را تشخیص دهد. در طی آزمایش نحوه و سرعت حرکت خون مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
در این اکوکاردیوگرام، خونی که به سمت مبدل در جریان است به رنگ قرمز و خونی که از آن دور می‌شود به رنگ آبی مشاهده می‌شود.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی
این آزمایش تصاویر دقیق‌تری را از قلب نمایش می‌دهد. اکوکاردیوگرام سه بعدی موارد زیر را می‌تواند به پزشک متخصص نشان دهد:
- نارسایی قلبی و عملکرد غیرطبیعی دریچه‌ها
- مشکلات مادرزادی قلبی در نوزادان و کودکان
- ساختار پیچیده داخل قلب
اکو مری یا ترانس اوزفاژیال (TEE)
این اکو قلب از طریق مری صورت می‌گیرد. زیرا مری در پشت قلب قرار دارد و امکان مشاهده تصاویر واضحی را از قلب فراهم می‌کند. در این تست مبدل کوچکی در انتهای لوله بلندی قرار می‌گیرد که فرد باید آن را ببلعد و وارد مری خود کند. مبدل در مری امواج را ارسال و دریافت می‌کند.
آیا اکو ترانس مری عوارض دارد؟
بعد از انجام این تست ممکن است لازم باشد که تا چند ساعت در بیمارستان بماند. در ابتدا نیز این احتمال وجود دارد که گلودرد داشته باشید. این عارضه معمولا در طی چند ساعت یهبود می‌یابد و بیشتر از یک روز طول نمی‌کشد.
توجه کنید که اگر پیش از انجام این سونوگرافی، به شما آرامبخش تزریق شده باشد، نباید پس از آزمایش رانندگی کنید.
اکوکاردیوگرافی استرس
برخی از مشکلات قلبی مانند بیماری عروق کرونر زمانی خود را نشان می‌دهد که در حال فعالیت باشید. برای بررسی این مورد از روش اکو استرس قلب استفاده می‌شود.
در این تست باید فعالیت ورزشی مانند راه رفتن روی تردمیل یا پا زدن با دوچرخه را انجام دهید. در همین حین الکترودهایی روی قفسه سینه‌تان متصل است. از طریق این فعالیت، فشار خون و ضربان قلب افزایش می‌یابد. این اکو دو مرحله دارد و اکوکاردیوگرام دو مرحله با یکدیگر مقایسه می‌شود تا پزشک بتواند مشکلاتی مانند آریتمی را تشخیص دهد.
اقدامات لازم برای تست اکو قلب
برای انجام آزمایش باید لباس خود را از تن خارج کنید و ممکن است لازم باشد لباس‌های بیمارستان را بپوشید. سپس روی یک تخت در اتاق سونوگرافی به پشت و یا سمت چپ دراز بکشید. استعمال ژل مخصوص روی قفسه سینه کمک می‌کند امواج صوتی بهتر به قلب برسند و بازگردند.
در طول این آزمایش ممکن است به شما محلول نمکی تزریق شود. این موضوع کمک می‌کند متخصص سونوگرافی بتواند جزئیات بیشتر از تصاویر قلب را مشاهده کند.
بعد از انجام تست به مراقبت خاصی نیار ندارید. بلکه می‌توانید فعالیت روزمره خود ر پیش بگیرید. البته در اکو مری همان‌طور که گفتیم ممکن است یک روز عوارض داشته باشید.
کلام آخر
اگر احساس ناراحتی و درد در ناحیه قلب یا قفسه سینه خود دارید می‌توانید برای انجام اکو قلب اقدام کنید. این روش در واقع سونوگرافی از قلب با استفاده از امواج فراصوت است. با توجه به هدف ارزیابی عملکرد قلب و جریان خون، چندین نوع اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود.
رایج‌ترین آن ترانس توراسیک است که در طی آن الکترود روی قفسه سینه و نزدیک به قلب قرار می‌گیرد. مبدل‌ها در این تست، امواج را به سمت قلب می‌فرستند و بازتاب آن را دریافت می‌کنند. نتایج به صورت تصویر بر روی مانیتور نمایش داده می شود. پزشک با تحلیل این تصاویر می‌تواند مشکلات قلبی را تشخیص بدهد.