اگر به طور منظم قهوه و نوشیدنی های کافئین دار مصرف می کنید، احتمالا می دانید که کافئین بیش از حد می تواند باعث بی قراری و بروز احساسات ناخوشایند شود. همچنین می دانید که اگر دو فنجان اسپرسو را بعد از شام بنوشید، مطمئنا احساس خوبی را تجربه نخواهید کرد. اما سوال اینجاست که اگر در ساعات دیگری از روز مانند ۳ بعد از ظهر قهوه بنوشیم، باز هم ممکن است سلامت روان ما مختل شود؟ اگر با اضطراب دست و پنجه نرم می کنید، ممکن است پاسخ مثبت باشد.
مصرف کافئین به طور کلی برای اکثر افراد مبتلا به اضطراب بد است. دلیل این اتفاق، وجود یک محرک قدرتمند طبیعی در دانه های قهوه است که باعث افزایش سرعت عملکردهای بدن شده و اضطراب را شروع می کند.
آیا قهوه باعث اضطراب می شود؟
کافئین به طور طبیعی دارای اثراتی است که مجموعه ای از احساسات ما را تحریک می کند. مانند افزایش ضربان قلب، گرم شدن بدن، افزایش سرعت تنفس و موارد دیگری که مشابه علائم اضطراب هستند. تشخیص اینکه این احساسات مربوط به اضطراب نیست، برای دهن شما دشوار است و تصور می کند که دچار اضطراب شده اید.
به گفته کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، علائم رایج اضطراب ناشی از مصرف کافئین عبارتند از:
- بی قراری
- عصبی بودن
- سردرد
- تعریق
- بیخوابی
مصرف بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین در روز (حدود چهار تا پنج فنجان قهوه) می تواند احتمال بروز اضطراب و حملات پانیک را در افراد حساس افزایش دهد. با این حال، تاثیرات کافئین به عنوان رایج ترین ماده روانگردان مصرفی در جهان، بر تمام افراد یکسان نیست. علت این امر تا حدی به ساختار بدن افراد بر می گردد. برخی افراد می توانند مقداری کافئین را تحمل کنند و برخی دیگر به آن بسیار حساس هستند. مهم ترین عامل تعیین کننده در این زمینه، ژنتیک است. افرادی که به اثرات کافئین حساس هستند ممکن است آن را کندتر از دیگران جذب کنند، به این معنی که کافئین می تواند برای مدت طولانی تری در بدن آن ها باقی بماند.
اگر پس از نوشیدن قهوه دچار اضطراب می شوید، مصرف منظم آن می تواند شما را در یک چرخه معیوب قرار دهد. فردی که دچار حمله اضطرابی شده باشد، شب‌ها به دلیل اضطراب ناشی از کافئین نمی تواند بخوابد و صبح ها بسیار کم انرژی است. در نتیجه، مجبور می شود قهوه بنوشد تا با احساس کمبود انرژی خود مقابله کنید و این چرخه مجددا شروع می شود.
برای اینکه بتوانید مطمئن که عامل اضطراب شما قهوه و کافئین است یا خیر، می توانید یک آزمایش انجام دهید. یک دفتر یادداشت تهیه کنید و تمام منابع کافئینی خود مانند قهوه، کاپوچینو، قهوه بدون کافئین (حتی قهوه بدون کافئین نیز کمی کافئین دارد)، نوشابه، شکلات، داروهای مسکن بدون نسخه، نوشیدنی های انرژی زا، و دمنوش های مختلف مانند نعناع و غیره را به مدت یک هفته در آن بنویسید. در هفته بعد، تمام منابع کافئینی را که یادداشت کرده اید از رژیم غذایی خود حذف کنید و فعالیت های دیگرتان را مانند گذشته ادامه دهید. اگر اضطراب شما کاهش یابد، می توانید مطمئن شوید که کافئین عامل آن است.
چگونه مصرف کافئین را کاهش دهیم؟
برخی از افراد ممکن است برای جلوگیری از علائم ترک کافئین، بخواهند مصرف آن را به تدریج کاهش دهند یا محدود کنند. علائم رایج ترک کافئین شامل سردرد، خستگی، اختلال در تمرکز و تحریک پذیری است. کاهش تدریجی مصرف کافئین می تواند این علائم را تا حدی کاهش دهد.
اما یک سوال: در صورتی که دچار اضطراب نمی شوید، آیا باز هم باید مصرف قهوه و کافئین را برای سلامت روان خود کاهش دهید؟ پاسخ به این سوال به میزان مصرف شما بستگی دارد. در حالی که قهوه می تواند عملکرد ورزشی شما را افزایش دهد و شما را هوشیارتر کند، می تواند با عوارضی نیز همراه باشد. بنابراین اگر دوست دارید قهوه بنوشید، مقدار آن را محدود نگه دارید.