افیوژن مفصل، تورم بافت‌های داخل یا اطراف مفصل به دلیل تجمع مایعات اضافی است که می‌تواند ظاهر «پف کرده»، درد و سفتی در مفصل ایجاد کند. علل شیوع افیوژن مفصل عفونت، آرتریت یا آسیب‌ها (آسیب‌های ناشی از استفاده مکرر) است.
هنگامی که تجمع مایع با التهاب بافت‌های همبند پوشاننده مفصل همراه باشد، به آن افیوژن مفصل همراه با سینوویت می‌گویند. افیوژن مفصل تمایل دارد مفاصل بزرگتری مانند زانو (که گاهی اوقات «آب زانو» نامیده می‌شود)، شانه، آرنج یا مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. این همان ادم یا تورم نیست، بلکه تجمع عمومی مایع در بافت هاست. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد افیوژن مفصل، علل و علائم آن و درمان‌های موجود، ادامه مقاله را مطالعه کنید.
علائم افیوژن مفاصل
صرف نظر از اینکه چه چیزی باعث تجمع مایع در مفصل می‌شود، علائم کم و بیش یکسان است. شدت آن‌ها از خفیف تا ناتوان کننده متغیر است. علائم کلاسیک افیوژن مفصل عبارتند از:
- تورم: از پف خفیف تا تورم شدید متغیر است.
- درد: از یک ضربان مبهم تا دردهای تیز و کوبنده که با تحرک تداخل دارند.
قرمزی و گرما: با التهاب و یا عفونت همراه است.
بسته به اینکه چه چیزی باعث افیوژن مفصل می‌شود، علائم دیگری ممکن است ایجاد شود، از جمله:
- کبودی و خونریزی در فضای مفصل (مانند آسیب ناشی از آن)
- تب، لرز، کسالت و ضعف (در صورت وجود عفونت)
- یک ندول پر از مایع به نام کیست بیکر (ناشی از مایعات انباشته شده که نمی‌توانند دوباره جذب شوند)
- از دست دادن پیشرونده عضلانی (به نام مهار عضله آرتروژنیک، همچنین نتیجه یک مفصل آسیب دیده)
چه چیزی باعث افیوژن مفصل می‌شود؟
افیوژن مفصل نشانه التهاب مفصل است و می‌تواند به طور کلی به دو دسته عفونی (سپتیک) یا غیر عفونی (اسپتیک) طبقه‌بندی شود. افیوژن مفصلی که در اثر عفونت ایجاد می‌شود، آرتریت سپتیک نامیده می‌شود. افیوژن مفصل آسپتیک می‌تواند نتیجه یک آسیب یا آرتریت باشد.
عفونت
آرتریت سپتیک بیشتر در اثر عفونت در مفصل ایجاد می‌شود. عفونت می‌تواند از یک زخم باز، مانند یک پارگی عمیق یا یک روش پزشکی تهاجمی (از جمله جایگزینی مفصل) ایجاد شود.عفونت در جریان خون – که عفونت سیستمیک نامیده می‌شود – گاهی اوقات می‌تواند در مفصل ایجاد شود و باعث تورم و ترشح موضعی شود.
علائم آرتریت سپتیک
هنگامی که افیوژن مفصل به دلیل عفونت ایجاد می‌شود، علائم معمولاً شدید و به سرعت در حال توسعه هستند. این وضعیت معمولاً بسیار دردناک خواهد بود، به ویژه با حرکت، قرمزی، گرمی و تب نیز شایع است.
برخی شرایط می‌توانند خطر ابتلا به آرتریت سپتیک را افزایش دهند، از جمله:
- سن بالادیابت
- مصرف مواد مخدر داخل وریدی
- تعویض مفصل
- جراحی اخیر مفصل
- آرتروز
- سیستم ایمنی ضعیف (مانند افراد مبتلا به HIV، گیرندگان پیوند اعضا و افرادی که تحت شیمی درمانی هستند)
جراحت
آسیب یکی از علل شایع افیوژن مفصل، به ویژه زانو است. آسیب‌ها – مانند آسیب‌های ناشی از تصادف رانندگی و افتادن شدید – نیز می‌توانند منجر به افیوژن شوند. آسیب ممکن است شامل استخوان، بافت‌های همبند (مانند تاندون‌ها و رباط ها) یا غضروف مفصلی (مانند منیسک) شود.
فشار مکرر روی مفصل نیز می‌تواند باعث افیوژن شود. این نوع آسیب ناشی از استفاده بیش از حد پس از تکرار یک حرکت بارها و بارها اتفاق می‌افتد و معمولاً مربوط به یک شغل یا ورزش است.
اگر افیوژن مفصل به دلیل آسیب فشار مکرر ایجاد شود، آنگاه بورسیت (التهاب کیسه پر از مایع که مفصل را تحت فشار قرار می‌دهد) و تنوسینوویت (التهاب غلاف تاندون جایی که عضله به استخوان می‌چسبد) نیز شایع هستند. درد، تورم، و سفتی، و همچنین مشکل در امتداد یا چرخش مفصل، از علائم رایج افیوژن ناشی از آسیب هستند.
آرتروز
افیوژن مفصل در افراد مبتلا به آرتریت شایع است. این وضعیت می‌تواند مزمن (به آهستگی در حال توسعه و پیشرونده) یا حاد (شدید و به سرعت در حال توسعه) باشد.
دو دسته کلی از آرتریت وجود دارد: استئوآرتریت (یک شکل غیر التهابی آرتریت که به عنوان «آرتریت ساییدگی» نیز شناخته می‌شود) و آرتریت خود ایمنی (گروهی از اختلالات خود ایمنی التهابی که در آن سیستم ایمنی به مفاصل خود حمله می‌کند).
در استئوآرتریت، افیوژن مفصل در درجه اول زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیشتر زمانی رخ می‌دهد که آسیب مفصلی گسترده باشد. زانو یکی از شایع‌ترین مفاصل درگیر است. در آرتریت خودایمنی، افیوژن مفصل ممکن است مزمن باشد، اما اغلب در دوره‌های حاد (معروف به تشدید) رخ می‌دهد.
از جمله برخی از شرایط خودایمنی که می‌تواند باعث افیوژن مفصل شود عبارتند از:
آرتریت روماتوئید: شایع‌ترین شکل آرتریت خودایمنی است که به طور معمول مفاصل هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
نقرس: یک بیماری خودایمنی که به دلیل تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در فضای مفصل باعث تورم و درد، عمدتاً در انگشت شست پا می‌شود.
آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان: یک شکل خودایمنی از آرتریت که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد
آرتریت پسوریاتیک: یک شکل از خودایمنی آرتریت که اغلب با بیماری پوستی پسوریازیس همراه است.
تشخیص افیوژن مفصلی
تشخیص افیوژن مفصل ممکن است شامل معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری و ارزیابی آزمایشگاهی مایع در مفصل شما باشد. علاوه بر این، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی سابقه پزشکی، سلامت فعلی و سایر علائم شما را بررسی خواهد کرد.
معاینه‌ی جسمی
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی، مفصل شما را به طور کامل معاینه می‌کند. آن‌ها مفصل را لمس می‌کنند و برای تعیین شدت بیماری و علل احتمالی آنرا بررسی می‌کنند. برخی از یافته‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
در بیماری آرتریت، بافت روان کننده بین مفاصل، که سینوویوم نامیده می‌شود، گیر می‌کند. به استثنای نقرس، تورم بیشتر انواع آرتریت تدریجی خواهد بود و نه سریع.
عفونت‌های مفاصل به سرعت ایجاد می‌شوند و باعث درد و قرمزی بیش از حد می‌شوند. پارگی رباط یا شکستگی زانو تقریباً همیشه باعث تورم همراه با ناتوانی در تحمل وزن روی مفصل می‌شود.
تست‌های تصویربرداری
پس از معاینه زانوی شما، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را برای تعیین علت دقیق افیوژن تجویز کند. هر آزمونی مزایا و محدودیت‌های خود را دارد.
آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سونوگرافی: این ابزار تصویربرداری غیر تهاجمی از امواج صوتی برای تجسم استخوان و بافت‌های همبند استفاده می‌کند. می‌توان از آن برای تایید آرتریت یا التهاب تاندون‌ها یا رباط‌ها استفاده کرد. با این حال، نسبت به سایر اشکال تصویربرداری، کمتر قادر به تجسم بافت‌های نرم است.
اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT): هر دوی این تکنیک‌های تصویربرداری از پرتوهای یونیزان برای ایجاد تصاویری از استخوان و بافت همبند استفاده می‌کنند. با سی تی، چندین تصویر اشعه ایکس در «برش های» سه بعدی از یک قسمت بدن ترکیب می‌شوند. سی تی و اشعه ایکس اغلب برای تشخیص شکستگی استخوان و آرتریت مناسب هستند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این تکنیک تصویربرداری از میدان‌های مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق از بافت نرم استفاده می‌کند. MRI ممکن است برای تجسم غضروف ها، رباط‌ها و سایر ساختارهای مفصلی که آزمایش‌های دیگر قادر به انجام آن نیستند، بهترین گزینه باشد.
تجزیه و تحلیل مایعات مشترک
در برخی موارد، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است بخواهد مایع را از یک مفصل متورم تخلیه کند. این می‌تواند به کاهش فشار و تسکین درد کمک کند، اما همچنین می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد علت افیوژن ارائه دهد.
مایعی که به عنوان مایع سینوویال شناخته می‌شود، با یک سوزن و سرنگ در طی یک روش به نام آرتروسنتز خارج می‌شود. مایع سینوویال معمولاً همانند غلظت سفیده تخم مرغ شفاف است. هر گونه تغییر در ظاهر، بافت، رنگ یا ترکیب مایع می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد علت اصلی افیوژن ارائه دهد.
یک آزمایشگاه می‌تواند مایع را تجزیه و تحلیل کند تا مشخص کند که آیا گلبول‌های سفید اضافی (نشانه عفونت)، کریستال‌های اسید اوریک (نشانه نقرس) وجود دارد یا خیر.
افیوژن مفصلی چگونه درمان می‌شود؟
درمان‌های خط اول استاندارد برای افیوژن مفصل شامل استراحت، استفاده از یخ، بی‌حرکتی، و یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند ادویل (ایبوپروفن) یا آلو (ناپروکسن) است.
اگر تورم شدید باشد، ممکن است پزشک بخواهد مفصل را آسپیره کند تا فشار داخل مفصل کاهش یابد. آن‌ها ممکن است بعد از عمل برای کاهش بیشتر التهاب و درد به شما تزریق کورتیزون را پیشنهاد بدهند.
عفونت‌ها را معمولاً می‌توان با یک دوره ۱۴ روزه آنتی بیوتیک خوراکی با طیف وسیع مانند سیپروفلوکساسین درمان کرد. سایر عفونت‌های جدی تر، مانند سوزاک سیستمیک یا استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA)، ممکن است به یک دوره دو و چهار هفته‌ای آنتی بیوتیک داخل وریدی نیاز داشته باشد.
اگر آرتریت روماتوئید یا شکل دیگری از آرتریت خودایمنی دارید، ممکن است داروهایی برای سرکوب پاسخ ایمنی نامناسب و تسکین علائم تجویز شود. این ممکن است شامل داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی مانند متوترکسات یا هومیرا (ادالیموماب) باشد.
آرتروپلاستی (جراحی مفصل) برای آسیب‌های جدی مفصل یا ترمیم مفاصل بی‌حرکت شده توسط آرتریت اختصاص دارد. در موارد شدید ممکن است نیاز به تعویض کامل مفصل باشد
درمان‌های خانگی برای افیوژن مفاصل
مسلما موثرترین راه برای کاهش تورم و درد مفاصل استفاده از کیسه یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چندین بار در روز است. علت زمینه‌ای را درمان نمی‌کند اما می‌تواند به تسکین علائم حاد کمک کند. بانداژ فشاری همچنین می‌تواند به محدود کردن یا کاهش تورم کمک کند، اما از بستن بیش از حد مفصل خودداری کنید زیرا این کار می‌تواند گردش خون را قطع کند.
پیشگیری
در حالی که همیشه نمی‌توان از افیوژن مفصل جلوگیری کرد، کارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا به میزان قابل توجهی خطر وقوع آن را کاهش دهید:
کاهش وزن: این کار می‌تواند استرس روی باسن و اندام تحتانی را کاهش دهد.
یک برنامه ورزشی کم فشار را شروع کنید: اگر در زانو، لگن یا مچ پا درد دارید، از فعالیت‌های پرتحرک مانند وزنه برداری سنگین یا اسکات عمیق خودداری کنید.
از تمرینات مقاومتی برای تقویت عضلات مفاصل استفاده کنید: این ممکن است شامل استفاده از دستگاه اکستنشن پا برای زانو یا تمرین کش مقاومتی برای شانه و چرخش باشد.
کشش: کشش‌های ملایم زانو و شانه را قبل از ورزش یا در طول روز انجام دهید (به خصوص اگر برای مدت طولانی پشت میز می‌نشینید).
از مفاصل خود حمایت کنید: از تکیه گاه‌های ارتجاعی زانو یا آرنج بند در طول ورزش‌های تماسی، پیاده روی و سایر فعالیت‌های بدنی شدید استفاده کنید.
زیاده روی نکنید: هرگز از توانایی‌های بدنی خود تجاوز نکنید، به خصوص با افزایش سن. با گذشت زمان، ممکن است بخواهید انواع ورزش‌هایی را که انجام می‌دهید برای محافظت از مفاصل خود تغییر دهید (مانند تغییر از دویدن به شنا یا دوچرخه سواری).
به بدن خود گوش دهید: اگر درد مفاصل ناگهانی یا مداوم را تجربه کردید، زودتر آن را توسط یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی بررسی کنید.
خلاصه
مایع اضافی در اطراف مفصل – به نام افیوژن مفصل – تمایل دارد مفاصل بزرگتر مانند زانو یا مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. افیوژن مفصل می‌تواند در نتیجه آسیب، عفونت یا انواع مختلف آرتریت رخ دهد.
در بسیاری از موارد، مایع اضافی را می‌توان تخلیه کرد در حالی که می‌توان اقداماتی را برای تشخیص و درمان علت زمینه‌ای انجام داد (مانند استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت زانو یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی برای درمان آرتریت روماتوئید). مهم نیست که علت افیوژن چیست، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای محافظت بهتر از مفصل و جلوگیری از حملات بعدی انجام دهید.
پی نوشت
گِرِهَک یا ندول (انگلیسی: (nodule یک ساختار غیرعادی گرد و تقریباً سفت است که در قسمت‌های مختلف بدن ممکن است بروز کند.
کیست بیکر به توده یا کیسه‌های پر از مایع گفته می‌شود که در پشت زانو ایجاد می‌شوند. این عارضه معمولا ناشی از آسیب زانو یا شرایطی مانند آرتروز زانو است. مهار آرتروژنیک هنگامی در عضله صورت میگیرد که فعالیت بیش از اندازه آن عضله منجر به وخیم‌تر شدن آسیب یا پاتولوژی می‌شود.
تهیه و ترجمه: diet.com
