اگر شما هم مانند بسیاری از مردم جهان به زندگی طولانی علاقه مندید و آرزوی آن را در سر می پرورانید، احتمالا داروی راپامایسین (Rapamycin) همان چیزی باشد که به دنبالش هستید. این دارو که در ابتدا به عنوان یک سرکوب کننده سیستم ایمنی برای بیمارانی که پیوند عضو انجام داده بودند ساخته شد، اکنون به عنوان یک داروی ضد پیری بالقوه بر سر زبان ها افتاده است. البته باید بدانید که هنوز راپامایسین برای استفاده در انسان تایید نشده است، اما بسیاری از متخصصان پیری آن را امید بخش ترین دارو برای کاهش روند پیری می دانند.
راپامایسین در سال ۱۹۷۲ از یک باکتری که در جزیره ایستر یافت شد، جداسازی شد. تا سال ها پس از کشف این دارو، اثرات آن روی پیری چندان جدی گرفته نشد اما در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی مشخص شد که طول عمر کرم ها، مخمرها، مگس ها و موش ها را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. در یک آزمایش، محققان راپامایسین را به گروهی از موش های ۲۰ ماهه دادند که سن آن ها معادل انسان ها در سن بازنشستگی بود. آن ها به مدت سه ماه به موش ها دوزهای کمی دارو دادند و سپس دارو را قطع کرده و منتظر ماندند تا مرگشان فرا برسد. موش ها معمولا در حدود ۳۰ ماهگی می‌میرند، اما موش های این آزمایش به طور میانگین ۲ ماه بیشتر زنده ماندند. آخرین موشی که زنده ماند بیش از دو سال از پس از شروع آزمایش، یعنی تا سن ۳ سال و ۸ ماهگی زندگی کرد. این سن در انسان ها معادل ۱۴۰ سال است!
هنوز راپامایسین به این روش روی انسان آزمایش نشده است، اما با توجه به شباهت های موجود بین موش و انسان، احتمال زیادی وجود دارد که طول عمر ما را نیز افزایش دهد. هرچند میزان این افزایش مشخص نیست.
احتمال می رود که راپامایسین با تقلید از اثر محدودیت کالری (یکی از مطمئن ترین روش ها برای افزایش طول عمر در حیوانات) باعث افزایش طول عمر می شود. این دارو مولکولی به نام mTOR (مخفف مولکول هدف راپامایسین در پستانداران) را هدف قرار می دهد که نقش مهمی در سنجش مواد مغذی و سوخت و ساز بدن دارد. کمبود غذا باعث خاموش شدن mTOR می شود و سیستم های اضطراری بدن را فعال می کند و ما را قادر می سازد تا در زمان گرسنگی زنده بمانیم.
انجام آزمایش بالینی راپامایسین در انسان تقریبا غیرممکن در نظر گرفته می‌شود، زیرا دهه ها طول می‌کشد تا اثرات طولانی مدت آن شناسایی شوند. اما آزمایشی بر روی سگ های خانگی آغاز شده است، سگ‌هایی که مانند انسان ها از کاهش میانگین سنی رنج می برند، اما عمر بسیار کوتاه تری دارند.
متاسفانه یک داروی مشابه راپامایسین که برای جلوگیری از بیماری تنفسی در بیماران مسن ساخته شده است، اخیرا در آزمایش بالینی فاز ۳ شکست خورد. این دارو در اوایل نتایج نویدبخشی نشان داده بود و تصور می شد بتواند پیری را به تعویق بیاندازد. با این حال، بسیاری از مهارکننده های mTOR دیگر در حال ساخت هستند و احتمالا در دهه پیش رو بتوانیم نتایج آن ها را دریافت کنیم و بدانیم که می توانند عملکرد مناسبی داشته باشند یا خیر.
منبع: newscientist